Химия 8 сынып есептер жинагы

Dating > Химия 8 сынып есептер жинагы

Download links: → Химия 8 сынып есептер жинагы → Химия 8 сынып есептер жинагы

Есептер шығарғанда оқушылардың математикалық дайындықтарын да ескеру қажет. Күкіртті газды SO2 қанша алсақ, сонша Na2SO3 көбейту не азайту керек.

Берілген негіздердің формуласын жазыңдар. Ковалентті полюсті байланыс және иондық байланыс дегеніміз не? Мына қосылыстардың тотығу дәрежесін анықтаңдар: 2. Мынадай қосылыстар түзілгенде электрондар қай элементке қарай ығысатынын көрсетіңдер: 2. Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары 4 сағат С. Қоспаның сандық құрамын анықтау 1 43. Массасы 126 г азот қышқылын бейтараптау үшін мыс ІІ гидроксидінің қанша массасы және қанша зат мөлшері түзілетінін есептеңдер? Массалық үлеске есеп NaOH құрамындағы химиялық элементтердің массалық үлестерін есепте 2. Саламатсыздарма,сиздерден бир есеп сурайын деген едим Берилгени:кукирт кышкылынын 0,1 молимен арекеттесетин мырыш гидроксидинин массасын есепте. Атомдық кристалдық торға қандай қосылыстар жатады? Сондықтан есеп шығарғанда оларды пайдалану керек.

Мына қосылыстың құрамындағы элементтерді атап, валенттілігін тауып, төбесіне жазыңдар. Бастапқы заттың біреуі артық мөлшерде берілген реакция өнімін есептеу 1 15.

Учительские университеты - Көгісов ХИМИЯДАН ЕСЕПТЕРДІ ШЫҒАРУДЫҢ ӘДІСТЕМЕСІ 050112 химия мамандықтарына арналған Оқу құралы Актөбе 2009 ББК 24. Қорытынды сабақ 1 Ғылыми жоба, зерттеу жұмысын ұйымдастыру, қорғау 19 сағат 48.

Химиялық есептерді шығарудың жалпы әдістемелік талаптары §1. Химиялық есептердің жүйесі , оның химия курсындағы орны, есептердің классификациясы... Химиялық есептің екі бөлімі... Химиялық есепті шығаруда физикалық және математикалық білімдерді пайдалану... Химиялық есептерді шығарудың әдістері §1. Химиялық есептерді шығаруда қолданылатын негізгі әдістер.. Химиялық есептерді шығарудың графикалық әдістері... Алгебралық әдіспен есеп шығару... Типтік есептерді шешу үлгілері... Оқушыларды есеп шығартуға үйретудің әдістемелік ерекшеліктері § 1. Оқушыларды есеп шығартуға, үйретуге байланысты студент. Есеп шығартуға үйретудің әдістемелік принциптер... Химия сабағында сандық есептерді пайдалану әдістемесі... Химиялық есептерді шығару арқылы оқушылардың білімдері мен біліктерін пысықтау... Бағдарлама бойынша оқушыларды есеп шығартуға үйретудің әдістемесі § 1. Курделі есептерді шығарудың әдістері § 1. Есептерді талдап, шығарту арқылы студенттердің ой. Қоспаның құрамындағы компоненттердің массаларын анықтауға байланысты есептерді шығартуға үйрету... Сонымен қатар бұл еңбекте оқушылардың есеп шығарудағы творчествалық ойлау іс-әрекеттеріне барлық мүмкіншіліктер жасалып, есеп шығарудың тиімді әдістерін таңдап алуға, негізделген әдістемелік амалдар қарастырылады. Әдістемелік құралды химия пәнің оқытуда, химияны оқыту әдістемесі сабағында, химия есептерін шығаруға арналған арнаулы курста, студенттердің өзіндік жұмыстарында, осы мәселе бойынша жазылған курстық және дипломдық жұмыстарға, педагогикалық практикада пайдалануға болады. Оқушылармен химиялық есептерді шығаруда мектептің химия пәнінің мұғалімдеріне әдістемелік құрал бола алады. Әдістемелік құралдың мазмұныңда есеп шығаруға қажетті негізгі мәліметтер қамтылған: студенттердің есеп шығарудағы алгоритмдік іс-әрекеттерін дәптерге дұрыс бейнелеуі, физикалық өлшем бірліктерін айыра білу, есеп шығаруда логикалық бір ізгілікті сақтап, оны тиісті жерінде пайдалана білу, химиялық есептерді әртүрлі әдістермен шығара білу, оқушыларды химиялық есептерді шығартуға үйретудің біліктілігін қалыптастыру. Химиялық есептерді шығару тек қана оқыту үрдісінде қалыптасады. Сондықтан да, бұл қабылетті тек қана бір жолмен дамытуға болады. Ол үнемі жүйелі түрде есеп шығару. Методика решения задач по химии. Цитович Методика решения задач по химии. Сборник олимпиадных задач по химии. Сборник самостоятельных и контрольных работ по химит. Сборник задач и упражнений по химии: Учеб. Обучение учащихся решению расчетных задач по химии. Сборник задач по общей химии с производственным содержанием. Проверочные работы по химии,-М. Как научить школьников решать задачи по органической химии. Изучение химии в 9-10 классах. Изучение химии в 7-8 классах. Решение задач по химии с помощью уравнений и неравенств. Учись решать задачи по химии,-М. Проверь свои знания по органической химии. Конкурсные задачи по химии. Как научиться решать задачи. П, Задачи по химии для поступающих в вузы. Химические олимпиады в школе. Сапалық есептерді шығарудың әдістері. Көгісов ХИМИЯДАН ЕСЕПТЕРДІ ШЫҒАРУДЫҢ ӘДІСТЕМЕСІ 050112 химия мамандықтарына арналған Оқу құралы Актөбе 2009 ББК 24. Жұбанов атындағы Ақтөбе мемлекеттік университетінің профессоры К 12 Көгісов. Химиядан есептерді шығарудың әдістемесі. Оқу құралы педагогикалық институтының химия мамандығына байланысты Химиядан есептер шығару атты арнаулы курсқа негізделіп жазылған. Оқу құралы химиктерге, биологтерге және мектеп оқушылары мен мектеп мұғалімдеріне ұсынылады. Сонымен қатар бұл еңбекте оқушылардың есеп шығарудағы творчествалық ойлау іс-әрекеттеріне барлық мүмкіншіліктер жасалып, есеп шығарудың тиімді әдістерін таңдап алуға, негізделген әдістемелік амалдар қарастырылады. Әдістемелік құралды химия пәнің оқытуда, химияны оқыту әдістемесі сабағында, химия есептерін шығаруға арналған арнаулы курста, студенттердің өзіндік жұмыстарында, осы мәселе бойынша жазылған курстық және дипломдық жұмыстарға, педагогикалық практикада пайдалануға болады. Оқушылармен химиялық есептерді шығаруда мектептің химия пәнінің мұғалімдеріне әдістемелік құрал бола алады. Әдістемелік құралдың мазмұныңда есеп шығаруға қажетті негізгі мәліметтер қамтылған: студенттердің есеп шығарудағы алгоритмдік іс- әрекеттерін дәптерге дұрыс бейнелеуі, физикалық өлшем бірліктерін айыра білу, есеп шығаруда логикалық бір ізгілікті сақтап, оны тиісті жерінде пайдалана білу, химиялық есептерді әртүрлі әдістермен шығара білу, оқушыларды химиялық есептерді шығартуға үйретудің біліктілігін қалыптастыру. Химиялық есептерді шығару тек қана оқыту үрдісінде қалыптасады. Сондықтан да, бұл қабылетті тек қана бір жолмен дамытуға болады. Ол үнемі жүйелі түрде есеп шығару. Химиялық есептерді шығарудың жалпы әдістемелік талаптары § 1. Химиялық есептердің жүйесі , оның химия курсындағы орны, есептердің классификациясы Химиялық есептерді шығарту — білім алудың негізгі көзі болып саналады. Оқыту процесіне есептерді кіргізу арқылы оқытудың мынадай дидактикалық принциптерін іс жүзіне асыруға болады: 1. Оқушылардың белсендігін және өз бетімен жұмыс істеуін қамтамасыз етуге болады. Білім мен біліктің жинақтығын қамтамасыз етеді. Оқытудың өмірмен байланыстығын қамтамасыз етеді. Кәсіптік бағдар мен, политехникалық білім береді. Химиядан сабақ бергенде негізгі дидактикалық принципті еске ұстау керек. Ол оқытудың, яғни білім беру мен тәрбие және дамытудың бірлігі. Есеп шығаруда химиялық ұғымдар қайталанып бекиді. Алынған білімдер тереңдей түседі, оқушылардың ой-өрісі дамиды, оқушыларды өз бетімен жұмыс істеуге итермелейді. Есеп шығару арқылы оқушылар еңбекке үйренеді, жауапкершілік пайда болады, бір бағыттылық, мақсатқа жету үшін қайтпайтын қайсарлық пайда болады. Есеп шығаруда пән аралық байланыс та іске асады, табиғаттың тұтастығы туралы көз-қарас қалыптасады. Есеп шығаруда оқушылардың ой әрекеті мен іс әрекеті дамиды. Мысалы, ойға тоқу, дәлелдеу, талдау сияқты ойлау элементтерін үйренеді. Психологтар мен дидактиктер Есеп шығаруды — ойлау іс-әрекеттің кешенді моделі деп атаған. Жалпы есепті екі топқа бөлеміз: 1 сандық; 2 сапалық. Сандық есепті 3-ке топтастыруға болады. Химиялық формула арқылы есеп шығару 2. Химиялық реакция теңдеуі арқылы есеп шығару 3. Әр топтың есептерінің бірнеше түрлері болады. Мысалы: Бірінші топқа -15түрлі есеп кіреді. Сандық есептерді мынадай типтерге бөлуге болады С. Шаповаленко : 1 тип. Моль ұғымы арқылы есептер шығару; 2 тип. Элементтердің масаларының арақатынасы мен химиялық формула арқылы есептеу; 3 тип. Заттың құрамындағы элементтердің массаларының формуласы арқылы есептеу; 4 тип. Салыстырмалы тығыздыққа байланысты және газдың көлемі арқылы салыстырмалы молекулалық массаны анықтау; 5 тип. Химиялық теңдеу арқылы есептеу; 6 тип. Ерітінділерге арналған есептер; 7 тип. Жай және молекулалық формуланы құрастыру. Полосин бойынша сандық есептер мынадай типтерге бөлінеді: 1 тип. Формула арқылы есептеу; 2 тип. Ерітінділерге арналған есептер; 3 тип. Реакцияға қатысқан газдардың көлемдік қатынасын анықтауға байланысты есептер; 4 тип. Заттың салыстырмалы молекулалық массасын анықтауға байланысты есептер. Реакция өнімінің шығымына байланысты есептер; 6 тип. Реакцияға қатысқан заттың біреуі артық мөлшерде алынған жағдайда заттың сандық мөлшерін анықтауға байланысты есептер; 7 тип. Қоспаға байланысты есептер; 8 тип. Реакцияға қатысқан газтәрізді заттардың сандық мөлшерін анықтауға байланысты есептер. Сапалық есептер де бірнеше типтерге бөлінеді: 1 тип. Заттарды алу; 2 тип: Заттын сапалық құрамын анықтау; 3 тип. Химииялық заттарды бір-бірінен ажырата білу; 4 тип. Химиялық құбылыстарды бақылау және түсіндіру; 5 тип. Заттар мен құбылыстарды типтерге және жеке кластарға жатқыза білу; 6 тип. Берілген мөлшердегі ерітінділерді даярлау. Берілген заттарда қоспаның бар екендігін анықтау және затты қоспадан тазарту. Химиялық есептің екі бөлімі Есепті шығарғанда негізгі екі мәнге көңіл бөлу керек. Ол есептің химиялық бөлімі мен математикалық бөлімі. Есептің химиялық мәнін ескеру қажет. Есепті шығарудың алгоритмдік ретін төмендегі схема арқылы қарастырайық: Есепті шығарудың химиялық бөлімі: Текст Есептің шартын схема түрде жазу Есепті зерттеу Есепті талдау Есепті шығарудың математикалық бөлімі: Есепті шығарудың әдісі Шығару, есептеу Жауабы Шығаруды талдау, тексеру Есеп шығарғанда оқушылар есептің химиялық бөліміне көңіл бөлмей , бірден математикалық есептеу жағына көп көңіл бөледі. Сондықтан да есептер жаттанды шығарылады. Оқушыларға заттарды қарастырғанда оның сандық жақтары мен қоса сапалық жағы да бар екендігін айту керек. Мына қосылыстардың 5 Н2О, O2 , 2 Cu , H2SO4 , CaCO3, 3 NaOH а сандық; б сапалық құрамын анықтаңдар. Шешуі: 5 Н2О- бес молекула судың сандық құрамы: 1 қандай элементтен құралған Н. Алынған ерітіндідегі еріген заттың массалық үлесін табу керек. Бұл есепте есептің химиялық бөлімінің негізіне мынадай ұғымдар кіреді: ерітінді, еріген зат, ерітіндідегі еріген заттың массалық үлесі. W Алынған ерітіндінің массасы, алғашқы ерітіндінің массасы мен суды қосқанда тең болатын нәрсе. Енді барып есептің сұрағына жауап беруге болады. Ол үшін берілген мәліметтерді формулаға қоямыз. Сұйытылған азот қышқылы салқында күкіртті сутегін H2S бос күкіртке S дейін тотықтырады. Нәтижесінде NO мен су түзіледі. Есепті шығарудың химиялық бөліміне химиялық тілді меңгеру жатады, яғни аталған заттардың формуласын, реакция теңдеуін жаза білу, коэффициенттерін қоя білу, тотықтырғыш-тотықсыздандырғышын анықтау. Есепті шығарудың әдістері әр түрлі. Есепті шығару көптеген сатылардан тұрады. Олар бір-бірімен өте байланысты және бір жүйелі, бір сатылы болуы керек. Іс әрекеттердің алгаритмі болады: 1. Есептің мазмұнын ұқыпты оқып, оның мәнін түсінуге тырысу керек. Есеп шығарудың химиялық бөлімін орындау керек: а есептің шартын жазу белгілер арқылы б қосымша мәліметтерді жазу в есепті талдау және шығарудың жоспарын құру. Тиімді шығару әдісін таңдап алу. Алынған нәтижені тексеру басқа әдіспен. Химиялық есепті талдау Есепті шығарарда оны мұқият оқып және есепте не туралы айтылып тұрғаның анықтау керек. Химиялық процесс пе немесе тек қана зат туралы ма? Бірінші жағдайда реакция теңдеуін жазады, ал екінші жағдайда —заттың формуласы жазылады. Құрамы 80% магнитті темірден тұратын әр бір тонна темір рудасынан 570 кг шойын алынады. Оның құрамында 95% темір болады. Теориямен салыстырғандағы темірдің массалық үлесінің шығымын анықтаңдар. Бұл есепте тек қана заттың формуласын жазу керек. Ал шойынды балқытуға байланысты жүретін комплексті химиялық реакцияларды сұрамаған. Сондықтан Fe3O4 — формуласы жазылып есеп шығарылады. Лабораторияда сутегін алюминиймен сілті қосып алуға болады немесе HCl қосуға болады. Егер реакцияға 9г Al қатысса, бөлінетін сутегі екеуінде бірдей бола ма? Есепте екі химиялық процесс туралы айтылған. Сонымен қатар , бір затпен екі түрлі зат әрекеттесіп тұр. Сондықтан есепті екі реакция теңдеуін жазу арқылы шығаруға болады. Есептің мазмұнында нақтылы химиялық процесс туралы ештеме айтылмаған. Бірақ формула бойынша бұл есепті шығару мүмкін емес. Себебі NH3 азот қышқылының құрамына кірмейді. Сондықтан бұл жерде оқушы HNO3 өндірісін еске түсіру керек. Сөйтіп аралық процестер ескерілмейді, егер бастапқы мен соңғы заттың сан мәндері бірдей болса. Есепті талдаудың екі жолы бар: а есептің мазмұнан сұраққа қарай, яғни белгілі өлшемнен белгісіз өлшемге қарай талдау. Бұны талдаудың синтетикалық әдісі дейді. Мұғалім бұл екі әдісті оқушыларға түсіндіру керек. Сонда оқушылар өз ерекшелігіне қарай бұл әдістерді пайдалана алады. Синтетикалық әдісте : не берілді, оны қандай өлшеммен анықтауға болады, соңында нені анықтау керек, белгісіз өлшемді анықтау үшін мәліметтер жеткілікті ме, қандай қосымша анықтамалар керек ,оны қалай анықтауға болады, міне осылар анықталады. Синтетикалық әдіс: Мазмұннан мынаны білеміз: амиактың массасы, проценттік мөлшері, сөндірілген известьтің массасын табу. Ол үшін жоспар құрамыз. Реакция теңдеуі арқылы известің массасын табу. Бұл кезде белгісіз өлшемге көңіл аударады, оны қалай анықтау керек, яғни бұл үшін қандай теориялық ілім, заңдылық керек, оны қалай пайдалану керек. Бұл сұрақты шешкеннен кейін, белгісіз өлшеммен белгілі өлшем арасындағы тура және жанама байланыстарды анықтайды. Оның массасын формула бойынша анықтауға болады. Олай болса Ca OH 2 салмағын да амиактың массасымен салыстыра отырып анықталынады. Сонымен аналитикалық әдіс те есептің жоспарына әкеліп отыр. Теориямен салыстырғанда шыққан темірдің массалық үлесінің шығымын анықтаңдар. Есеп талқыланғаннан кейін, оның шарты жазылады. Практика жүзінде алынған темірдің массасын шойынның массасы мен ондағы темірдің проценттік мөлшерімен анықтайды. Сонан кейін бір тонна рудадағы темірдің массасын табу үшін алдымен бір тоннадағы Ғе3О4 массасын табады. Сосын химиялық формула арқылы Ғе3О4 және оның молярлық массасы арқылы рудадағы Ғе массасын табуға болады. Осындай талқылаудан кейін барып,есептің шығару жоспары құрылады. Шойындағы темірдің массасын табу. Бір тонна рудадағы Ғе3О4 массасын табу. Ғе3О4 құрамындағы темірдің массасын табу. Темірдің массалық үлесінің шығымын анықтау. Мәліметтерді графика түрінде өрнектеудің маңызы өте зор. Себебі графика арқылы өрнектеп, есептің мазмұнын анық, нақтылы түсінуге болады. Бидайдан орташа есеппен астық алғанда бір сезонда әр бір гектар жерден 75кг азот алынып кетіледі. Бұл кемістіктің орнын аммиак селитрасының қандай мөлшері толтыра алады, егер мынаны ескерсек өсімдіктер үшін қажетті азоттың 20% топыраққа табиғи процесс арқылы қайтарылатын болса. Есепті талдай келе мынадай міндеттерді шешуді қажет етеді. Бір сезонда астықпен бірге бір га жерден 75 кг азот кететін болса, бұл азоттың массасын төрт бұрышты геометриялық формамен өрнектейміз. Осы азоттың 20%, яғни 15 бөлігі табиғи жолмен топыраққа қайтарылады. Оларды шартты түрде былай белгілейміз : а Азоттың шартты түрдегі массасы: 75кг N б 20 % азоттың массасын берілген тік бұрыштың 15 бөлігімен белгілейміз. Оларды өрнектеу үшін тік бұрышты сызықта әрі қарай созамыз. Мәліметтердің графикалық түрде жазылуы Азоттың 15 бөлігі табиғи жолмен толтырылады. Олай болса тыңайтқыш арқылы азоттың 45 бөлігін толтыру керек. Сөйтіп в схеманы шығарамыз. Осыдан келіп есептің жоспары құрылады: 1 Табиғи жолмен қайтарылатын азоттың массасын анықтау. Есепті екінші әдіспен, графикалық схема арқылы да қысқа жолмен шығаруға болады. Егер 20% азот топыраққа табиғи жолмен келетін болса, онда тыңайтқыш арқылы 75кг-ның 80% енгізу керек. Одан әрі қарай жоғарғыдағы жоспар бойынша NН4 NО3 массасы анықталады. Химиялық есепті шығаруда физикалық және математикалық білімдерді пайдалану Оқушылар химияны оқуға кіріскенде оларда біршама физикадан, математикадан алған білімдері болады. Сондықтан есеп шығарғанда оларды пайдалану керек. Оқыту процесінде оқушыларға қолданылатын жалпы физикалық өлшем бірліктерді қалай пайдалану керек екендігін үйрету керек. Физикалық өлшем жүйесі екі бөліктен тұрады: 1 Негізгі физикалық өлшем масса, көлем, зат мөлшері 2 Туынды физикалық өлшемдер. Бұл бірлікті былай көрсетеміз: М , гмоль m ,кг г γ моль ρ Vm V,м3 л Физикалық өлшемдер арасындағы байланысты формула арқылы өрнектеуге болады. Мысалы, зат мөлшері десек бұл ұғым екі өлшемді біріктіреді: зат массасы гмоль және заттың көлемі лмоль Есептеу кезінде сандық мәннің қасына міндетті түрде оның өлшемін де жазу керек. Есептеу кезінде сандық өлшеммен бірге, өлшем бірліктері де қатар жүреді. Сілті ерітіндісінің молярлық концентрациясын анықтаңдар. Есеп шығарту химияны оқыту процесінің негізгі компоненті болып саналады. Жүйелі түрде әртүрлі есептерді шығарту арқылы жазбаша,ауызша,сапалық оқушыларды есеп шығартуға үйретуге болады. Есеп шығаруда мынаны ескеру керек: химиялық құбылыстың екі жағы бар: сандық және сапалықтың бірлігі. Сондықтан ең бірінші есептің химиялық бөліміне назар аудару керек, сосын барып есептеу керек. Есеп шығарғанда есеп шығарудың алгоритмдік жүйесін сақтаған жөн. Сонда оқушылар іс-әрекеттерін бір бағытта жұмсайды. Есептің шартын дұрыс жаза білу-есепті шығарудағы ең негізгі нәрсе болып саналады. Есептің физикалық өлшем бірліктерін дұрыс пайдалана білуге оқушыларды үйрету керек. Есептер мен тапсырмалар 1. Шартты таңбалар арқылы белгілеу: а салыстырмалы кальции атомының массасы, б кальцийдің молярлық массасы, кальций ионының молярлық массасы. Ерыгин Методика решения задач по химии 5. Элементтердің массалық үлесін анықтаңдар: Н2SО4 ω Н ; ω S ; ω О -? Төмендегі өлшемдердің айырмашылығы мен ұқсастығы қандай: оттегі атомының массасы, оттегінің салыстырмалы атомының массасы, оттегі молекуласының салыстырмалы массасы, оттегі атомының молярлық массасы, оттегінің массасы. Осыларды арнаулы белгілер арқылы өрнектеңдер. Лабораторияда тек қана кристальдық сода бар. Массалық үлесі 0,05 тен 600г Nа2СО3 ерітінді алу үшін қанша грамм сода және қандай көлем су алу қажет. Химиялық есептерді шығарудың әдістері §1. Химиялық есептерді шығаруда қолданылатын негізгі әдістер Химиядан есептер шығарғанда көбінесе мұғалім дәстүрлі бір әдіспен қана есеп шығартуды үйретеді. Мүндай әдіспен есеп шығарту көбінесе оқушылардың ойлау іс-әрекетінің дамуына кедергі келтіреді. Олардың жеке ерекшелігі ескерілмей, мұғалімнің іс-әрекетімен ғана шектелуіне мәжібұр етеді. Сондықтан да әрбір есептің жеке ерекшелігіне қарай, оны шығарғанда бірнеше әдіспен шығаруды көрсеткен жөн. Сонда ғана оқушылар өздеріне тиімді әдіспен есептерді шығара алады. Есептер шығарғанда оқушылардың математикалық дайындықтарын да ескеру қажет. Әртүрлі әдіспен есептерді шығарту арқылы оқушылардың ойлау-іс әрекеттерін дамытуға болады. Әртүрлі әдіспен есептерді шығартуды екі мысал арқылы көрсетейік. Осы рудада неше тонна темір бар? SO2 түзілуі үшін HCl-мен неше грамм Na2SO4 реакцияласуы керек? Формуладан Fe3O4 көрініп тұр, егер 1 моль Fe3O4 алсақ, онда темір 3 моль болады, егер руданың моль санын 2 есе арттырсақ, онда соған сәйкес темірдің де моль саны 2есе артады. Яғни руданын массасы мен темірдің массасының арасында тура пропорциональдық тәуелділік бар. Ал, екінші есепте химиялық реакцияға қатысқан заттар арасында тура тәуелділік бар. Есептің шартында үш зат туралы айтылған. Реакция теңдеуін жазғанда түзілген H2SO3 тұрақсыз екендігін оқушыларға ескерту керек. Ол SO2 мен H2O айырылады. Мұнда да бір-бірімен тура тәуелділік бар. Күкіртті газды SO2 қанша алсақ, сонша Na2SO3 көбейту не азайту керек. Енді осы тура тәуелділікті пайдаланып есепті әртүрлі әдіспен шығарайық. Жауабы: 16 г SO2 алу үшін 31,5 г Na2SO3 керек 2-ші әдіс. Зат массаларын салыстыру Бұл әдісте реакция теңдеуі арқылы немесе формула бойышша анықталған заттардың массалары салыстырылады. Моль ұғымын пайдалану арқылы есептеу Химияның негізгі ұғымдарының бірі моль, мольдік масса ұғым- дарын тереңірек түсінуі үшін сандық есептерде осы ұғымдарды пайдаланып есептер шығарған тиімді. Бұл әдістер арқылы оқушылар өз ойларын жинақтауға үйренеді, уақытты үнемдеуге дағдыланады. Химиялық үрдістің мәнің жақсы түсінеді, химиялық теңдеулер мен химиялық формуланын сандық және сапалық жақтарын тереңірек меңгереді. Олай болса 0,25 моль SО2 алу үшін 0,25 моль Na2SO3 қажет. Пропорция әдісі Бұл әдіспен есептер шығарғанда мынадай іс-әрекеттердің реті сақталуы қажет: 1. Өлшем бірліктер арасындағы пропорциональдық тәуелділікті анықтау; 2. Реакция теңдеуі арқылы формуланы пайдаланып күкірт оксидінің ІV және натрий сульфитінің гмоль массасын тауып, пропорция арқылы есепті шығарамыз. Алгебралық формулалармен есептеу Алгебралық формулаларды пайдаланып химиялық есептерді шығаруға болады. Мысалы, мына төмендегі формулалар арқылы есептеу жүргіземіз. Эквивалент заңын қолдану Оқушыларға эквивалент ұғымын түсіндіріп, эквивалент заңының негізін ашып беру керек. Жай және күрделі заттардың эквивалентін анықтаудың ережесін түсіндіру қажет. Пропорционалдық коэфиценттерін пайдалану Алгебра курсында пропорционалдық коэффицент ұғымына байланысты формула бар. Олай болса элементтің массасын былай анықтаймыз. Біздің мысалымыздан H2SO4, Na2SO4 , H2O массаларын анықтау керек болса, осы әдісті пайдалануға болады. Химиялық есептерді шығарудың графикалық әдістері Алдындағы қарастырылған есептерде заттар бір-біріне тәуелділікте болды, яғни белгілі зат пен белгісіз заттар арасында пропорционалдық тәуелділік бар. Міне осындай бір нәрсеге байланысты болатын тәуелділікті функционалдық тәуелділік немесе функция дейді. Олардың мәнін графика арқылы өрнектеуге болады. Мұндай функциялардың графиктері оқушыларға 6-шы кластың алгебра курсынан белгілі, біледі. Тура пропорционалдықтың графигін құру үшін таблица құрады. Абсцисса осіндегі 464 нүктесінен түзуге дейін перпендикуляр жүргіземіз. Қиылысу нүктесінен горизонталь жүргізіп ординат осінен нүкте белгілейміз. Ол 336т темірдің массасын көрсетеді. Жауабы: 336 т темір.